Rozdział 13.
Współczesny Wójcin.
(1990–2010)Przyroda. – Komunikacja i telekomunikacja. – Zabudowa mieszkalna.
– Rolnictwo. – Firmy prywatne. – Pszczelarstwo. – Oświata i wychowanie.
– Kultura i rozrywka. – Kościół parafialny. – Chór „Lutnia”. – OSP. – KGW.
– LKS „Zryw”. – KSS „Snajper”. – Sołtysi.Str. 1
1. Zielona Prosna (w.pl: Galeria / Przyroda)
Życie na wsi rządzi się trochę innymi prawami niż życie w dużych skupiskach ludzkich. Tutaj kultywuje się tradycję i wiarę przodków przekazywaną z pokolenia na pokolenie. Czas tu płynie zdecydowanie wolniej i spokojniej niż w mieście. Ludzie się dobrze znają i szanują na swój od lat utarty, wiejski sposób. Nie toleruje się „dziwnych” zachowań i rewolucyjnych, niesprawdzonych i niezaakceptowanych nowości. Chociaż i te po czasie w rzeczywistość Wójcina wkraczają, bo takie zmiany są nieuniknione. Życie w takich miejscowościach jak Wójcin miało i ma swój swoisty rytm i utarte przez lata tradycje. Należą do nich: Święta Bożego Narodzenia, Pasterka, Nowy Rok, Wielkanoc, święconka, lany poniedziałek – ale i też czas jesiennych prac polowych, żniw czy „wykopków”. Dla wielu ludzi jest to czas urlopów i wakacji, ale nie zawsze na wsi. Więcej wolnego czasu na wsi jest zimą i to jest jedyny okres odpoczynku i swoistych „ferii zimowych” dla rolników i ludzi pracujących na roli. Każdy z tych okresów charakteryzuje się swoistym „klimatem”, zachowaniami, ale i zapachami czy widokami w krajobrazie pól i lasów.
Przyroda wokół Wójcina jest urozmaicona i urzekająca w swoich przejawach. Już od wczesnej wiosny rano słońce budzi ptaki, one zaś swoją porannym świergotem budzą ludzi, którzy zaczynają dzień od pośpiechu do miejsca pracy, w rześkim wiejskim powietrzu, w woni pobliskich lasów, ściętej trawy i kwitnących drzew i krzaków bzu. Za domami są już tylko stodoły, obowiązkowo dołączone do każdego wiejskiego siedliska, a za nimi już tylko rozciągają się wstęgi pól, wiosną i latem obsiane zbożami. Jesienią pachnie świeżo orana ziemia, a w powietrzu wyczuwa się dymy z palących się ognisk na kartofliskach. W Wójcinie wita nas zawsze cisza i harmonia jak u Jana z Czarnolasu. Przyroda koi nerwy i uspokaja coraz większe tempo życia wokół nas. Zapomina się o dolegliwościach wieku. Wszędzie wokół przyroda jest na wyciągnięcie ręki. Lasy obfitują w grzyby, jagody, zwierzynę, czyste i przepełnione żywicą powietrze. Jest wiele miejsc nad Prosną, gdzie latem można się ochłodzić i wykąpać w czystej jeszcze wodzie, np. koło mostu, na progu, na „doniczce” czy w innych nadających się do tego miejscach. W obrębie płaskiego dna doliny Prosny występują liczne, rozległe obniżenia zajmowane przez podmokłości i zabagnienia. W wielu miejscach są one odwadniane przez sieć rowów melioracyjnych, które tworzą wraz z ciekami naturalnymi dość skomplikowany układ hydrograficzny.
Bardzo wysoko oceniane są kompleksy roślinności doliny Prosny i obszarów do niej przylegających. Jest to przeważnie roślinność trawiasta związana z użytkami zielonymi oraz roślinność związana z uprawami rolnymi. Z powodu nieopłacalności hodowli bydła obecnie jest ona tylko w małym stopniu użytkowana rolniczo. Natomiast stworzyło się w ten sposób wspaniałe siedlisko dla zwierząt i roślin. Dolina Prosny jest obszarem bardzo ciekawym i zróżnicowanym dzięki towarzyszącej starorzeczom i rowom melioracyjnym roślinności szuwarowej, muraw zalewowych i zmienno – wilgotnych łąk. Dzięki innym walorom, takim jak zadrzewienia z wierzby kruchej, olszy czarnej i wierzby trójpręcikowej, dzięki rozległym panoramom i wnętrzom krajobrazowym – obszar ten zaliczyć możemy do jednego z najładniejszych i najciekawszym miejsc w tej okolicy. Również na jej terenie spotkać można wiele gatunków roślin objętych ochroną i zagrożonych wymarciem.
Z gatunków objętych ścisłą ochroną występują tu: Storczyk szerokolistny, Goździk pyszny, Rosiczka okrągłolistna, Bluszcz zwyczajny, Widłak goździsty, Grążel żółty.
Z gatunków objętych ochroną częściową występują: Płucnica islandzka, Konwalia majowa, Kruszyna pospolita, Kocanki piaskowe, Paprotka zwyczajna, Porzeczka czarna.
Można tu również spotkać siedliska gatunków zagrożonych wymarciem: Klon polny, Szczwół plamisty, Głóg odgiętoszyjkowy, Szczaw gajowy, Kalina koralowa.
2. Pomnik przyrody. Wiąz szypułkowy „Mikołaj”· (w.pl: Galeria / Przyroda)
Na terenie Wójcina znajduje się jedyny w okolicy pomnik przyrody wpisany do rejestru - jest to Wiąz szypułkowy „Mikołaj”, mający obwód pnia 351 cm, który rośnie przy „kozackiej drodze”.
Dolina Prosny bogata w złoża torfu dostarczała kiedyś opału okolicznym mieszkańcom, ale obecnie straciły one znaczenie gospodarcze lub uległy dewastacji. Prof. Tołpa z Wrocławia dopatrzył się jednak w nich jakichś szczególnych właściwości leczniczych i próbował na ich bazie wyprodukować słynny „torfowy preparat anty–rakowy”. W latach 70. i 80. przed jego pracownią ustawiały się długie kolejki po preparat mający leczyć nowotwory. Działanie przeciwnowotworowe preparatu nie zostało jednak potwierdzone. Patent na wytwarzanie preparatu przekazał profesor swojej uczelni, Akademii Rolniczej we Wrocławiu.