Rozdział 12.
Wielka transformacja ustrojowa
(1989–2010).Przemiany polityczno – ustrojowe. – Partie ludowe w życiu politycznym.
– Reforma administracyjna i oświatowa. – Plan Balcerowicza i jego skutki.
– Bezrobocie. – Wieś w czasie transformacji szokowej.
– Chłopi polscy w Unii Europejskiej. – Struktura agrarna. – Nowy trend.str. 1
1. Woda pod lasem (w.pl: Galeria / Wójcin dziś)
Po zwycięstwie Solidarności w wyborach kontraktowych 4 czerwca 1989 roku i powołaniu Tadeusza Mazowieckiego 24 sierpnia na stanowisko premiera – trzecim symptomem nowej epoki w historii Polski była nowelizacja konstytucji 29 grudnia 1989 roku. Zmieniała ona oficjalną nazwę kraju z Polska Rzeczpospolita Ludowa na Rzeczpospolita Polska, a orzeł w koronie stał się odtąd godłem państwa polskiego. Największym świętem państwowym stało się Narodowe Święto Niepodległości w dniu 11 listopada. Cieszący się wielkim społecznym poparciem politycznej rząd T. Mazowieckiego zapowiedział politykę „grubej kreski”, która miała podkreślić, że rząd nie bierze odpowiedzialności za działania poprzedników, ale i interpretowane było też jako rezygnacja z rozliczenia funkcjonariuszy aparatu władzy PRL. W zastępstwie pojawiły się jednak później zjawisko „lustracji” i sądy lustracyjne dla osób pełniących funkcje publiczne (1992 r.) oraz IPN, instytucja naukowa o śledczych (1999 r.) uprawnieniach.
W 1989 roku nastąpiła zmiana ustroju politycznego na demokrację parlamentarną i powrót do gospodarki rynkowej. Nastąpił pluralizm polityczny i ogromnie wzrosła rola Kościoła katolickiego w państwie, którego przedstawicieli widać na wszystkich ważnych uroczystościach o charakterze państwowym, lokalnym, a nawet zakładowym. Partie postsolidarnościowe zabiegają ciągle o jego opinię przy konstruowaniu niektórych ustaw, a także w trakcie kampanii wyborczych.
Po rozwiązaniu RWPG (1990) i Układu Warszawskiego (1991), Polska, aby nie znaleźć się w próżni politycznej i ekonomicznej, wszczęła starania o wstąpienie do Paktu Północnoatlantyckiego (NATO) i do Unii Europejskiej (UE), co nastąpiło dopiero w latach 1999 i 2004. Była to reorientacja polityki zagranicznej o 180 stopni. ZSRR, a po jego rozpadzie w 1991 roku także Rosja, z „przyjaciół” stały się zagrożeniem dla Polski, a demokracje Zachodu na odwrót. Żołnierze rosyjscy opuścili swoje bazy w Polsce w latach 1992/1993, a po kilku latach pojawiły się u nas bazy NATO i żołnierze amerykańscy, co leżało zresztą w interesie Polski, ponieważ obecność USA w Europie stała się teraz dla nas jakby gwarancją przed hegemonią Niemiec lub Rosji w Europie. Za tę politykę Polska rewanżowała się udziałem i poparciem dla USA w wojnach przeciwko Jugosławii w 1997 roku, przeciwko Afganistanowi od roku 2001, a także w wojnie przeciwko Irakowi w 2003 roku, kiedy to władze Polski zgodziły się na rolę współokupanta Iraku i wysłały tam polskie wojska pod oficjalnym hasłem „pełnienia misji stabilizacyjnej”.
Wewnątrz kraju reakcją na komunistyczny monopol partyjny było masowe tworzenie różnego rodzaju partii politycznych, których w 1992 roku było już nawet 152, w tym też tak egzotyczna jak PPPP (Polska Partia Przyjaciół Piwa) ze znanym satyrykiem Januszem Rewińskim na czele, mająca w 1991 roku w Sejmie 16 posłów. Po dodaniu jednak do ordynacji większościowej progu wyborczego 5% dla pojedynczych partii, a 8% dla koalicji – w Sejmie II kadencji od 1993 roku było już tylko 6 partii.
W 1990 roku odbyły się pierwsze prawdziwie demokratyczne wybory do samorządu terytorialnego i pierwsze powszechne wybory prezydenckie, po których prezydentem III Rzeczypospolitej – jak zwykło się nazywać potocznie współczesne państwo polskie – został Lech Wałęsa, legenda Solidarności.
2. Gmach Sejmu (Internet / Wikipedia)
Sejm kontraktowy rozwiązał się i w 1991 roku odbyły się demokratyczne wybory do Sejmu I kadencji. Jednolity początkowo nurt Solidarności rozpadł się z czasem i doszło do wyłonienia się z niego wielu różnych partii, głównie o profilu prawicowym i centrowym, rywalizujących ze sobą w walce o władzę. Jednak od roku 1991 do czasu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej (1 V 2004 r.) – rywalizacja toczyła się głównie między prawicowo - centrowymi partiami wywodzącymi się z Solidarności a obozem Sojuszu Lewicy Demokratycznej (SLD). Postkomuniści znaleźli się wtedy znowu na fali, ponieważ realizacja szokowej terapii gospodarczej tzw. Planu Balcerowicza przestraszyła znaczną część społeczeństwa, które nagle zatęskniło za niektórymi rozwiązaniami z czasów PRL. Czterech polityków związanych z tą partią zostało nawet później premierami rządu polskiego, a pierwszy przywódca tej partii, Aleksander Kwaśniewski, był przez dwie kadencje (1995-2005) prezydentem państwa polskiego, zwyciężając w wyborach samego Lecha Wałęsę.
Na ironię historii zakrawa fakt, że to właśnie Kwaśniewski będzie także sygnatariuszem aktów przystąpienia Polski do NATO i do Unii Europejskiej(!). Wejście Polski do UE (2004) - oznaczające jakby ostateczne zatwierdzenie wszystkich przemian politycznych i gospodarczych, jakie zaszły w Polsce przez ostatnie 15 lat transformacji – stało się też końcem błyskotliwej kariery Lewicy postkomunistycznej. Dodatkowym czynnikiem mógł tu być też fakt wymierania sędziwego „twardego elektoratu” tej partii i rozczarowanie spowodowane tym, że ostatni dwaj premierzy, wywodzący się właśnie z tego nurtu ideowego, prowadzili politykę gospodarczą raczej w duchu liberalizmu ekonomicznego, a nie - wrażliwości społecznej.
Strona wykorzystuje pliki cockies do monitorowania i obsługi więcej