Członkowie POW z Wójcina i okolic 1915-1918,
żołnierze wojny polsko-bolszewickiej.str. 1
Działalność Polskiej Organizacji Wojskowej została z różnych powodów trochę zapomniana. Dobrą okazją do jej przypomnienia jest niedawna rocznica 100-lecia odzyskania niepodległości i tegoroczne 100-lecie Bitwy Warszawskiej i całej wojny polsko-bolszewickiej, w której to właśnie wspomniani niżej peowiacy brali przecież czynny udział. Sprzyjającą okolicznością jest też wydana w ostatnim miesiącu nowa, obszerna pozycja książkowa autorstwa pana Lecha Mastalskiego pt. „Polska Organizacja Wojskowa. Okręg Częstochowsko-Wieluński Va/IX 1915-1918”. Z niej to pozwalam sobie zaczerpnąć większość zawartych tu informacji o osobach z naszego terenu.
O historii powstania POW nie będę się rozpisywał, odsyłam zainteresowanego czytelnika do licznych materiałów na ten temat w Internecie, np. > tutaj.
W dużym skrócie: Wójcin leżał na terenach należących do Królestwa Polskiego, w nim powstały pierwsze zalążki tej organizacji powiązanej z wojskiem i podlegającej bezpośrednio Józefowi Piłsudzkiemu, który był jej głównym komendantem. Nie mogło tu też zabraknąćludzi działających w niej i walczących o odzyskanie niepodległości państwa polskiego po 123 latach pod obcym panowaniem. Tereny te podlegały początkowo pod okręg piotrkowski POW, następnie pod okręg częstochowski, tworząc oddzielny oddział o numerze Va, czyliokręg częstochowsko-wieluński. Członkowie tej tajnej organizacji brali czynny udział w licznych zrywach niepodległościowych. Do nich należy zaliczyć m.in. powstanie wielkopolskie i powstania śląskie.
Większość z nich brała udział w walce podczas wojny polsko-bolszewickiej w szeregach 27 pułku piechoty.
Poniżej wybrane postacie pochodzące z naszego terenu:
Konrad Włodzimierz Bąkowski ur. 5 maja 1899 w Skomlinie, syn Ignacego i Kazimiery z d. Taczanowska.
Uczeń gimnazjum w Wieluniu. Do POW wstąpił w 1915 roku. Brał udział w organizowaniu oddziałów POW w Skomlinie. Jako uczeń 7 klasy gimnazjum wstąpił ochotniczo do 3 pułku ułanów i ukończył Szkołę Jazdy oraz kurs podoficerski. W listopadzie 1919 jako podchorąży został przydzielony do 9 pułku ułanów. Miał zamiar pozostać w wojsku, jako żołnierz zawodowy. Poległ w walce 18 sierpnia 1920 roku pod Żółtańcami niedaleko Lwowa podczas wojny polsko-bolszewickiej. Po zakonczeniu wojny jego szczątki zostały ekshumowane i przeniesione do rodzinnej kaplicy na cmentarzu w Skomlinie. Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 4270 i Krzyżem Niepodległości wnioskiem z dnia 23 grudnia 1933.
Ignacy Bąkowski ur. 7 listopada 1870 w Komornikach, syn Konrada i Wiktorii z d. Gostkowska.
Założyciel Straży Pożarnej i Orkiestry Dętej w Skomlinie. Zasilał finansowo działalność POW w okolicznym terenie. Był bardzo aktywnym działaczem POW, brał udział w organizowaniu ćwiczeń oddziałów w okolicach Skomlina. Pełnił obowiązki komendanta w podokręgu POW w Wieluniu. Po odzyskaniu niepodległości zajmował stanowisko starosty w Wieluniu. Zmarł 3 lutego 1938. Został odznaczony Krzyżem Niepodległości wnioskiem z dnia 9 października 1933.
Władysław Borkowski, pseudonim „Przyłbica”, ur. 8 maja 1888 w Parcicach, syn Andrzeja i Teofili.
Pracował w Wójcinie, jako organista i pełnił tutaj od ok. 1915 roku funkcję komendanta lokalnego POW i dowódcy bojówki. Po ukończeniu kursu podoficerskiego został mianowany sierżantem. Następnie przeniósł się do niedalekiego Mokrska, gdzie również pracował jako organista i równocześnie pełnił funkcję szefa lokalnej jednostki POW. Brał udział w akcji rozbrajania Niemców w Mokrsku 11 listopada 1918. Od 28 listopada mianowany komendantem w Wieruszowie. Następnie został wcielony do wojska, do 12 kompanii w III. batalionie 27 pułku piechoty. Zwolniony z wojska z powodów zdrowotnych w marcu 1919. W maju 1919 wstąpił w szeregi Policji Państwowej w stopniu starszego przodownika, następnie został mianowany komendantem PP w powiecie wieluńskim. Za swoją pracę niepodległościową został odznaczony Krzyżem Niepodległości wnioskiem z dnia 9.11.1933 .
Jan Burchaciński, pseudonim „Omega”, ur. 8 lutego 1896 w Wieluniu, syn Feliksa i Zofii z d. Myszkiewicz.
Uczeń gimnazjum w Wieluniu, a następnie szkoły mechaniczno-techicznej w Warszawie. Do POW wstąpił w 1915 roku. Brał udział w organizowaniu oddziałów POW w Ożarowie, Kowalach i Mokrsku. Ukończył kurs podoficerski i instruktorski. Po akcji rozbrojenia Niemców w listopadzie 1918 został żołnierzem 27 pułku piechoty w stopniu podchorążego. Wraz z pułkiem brał następnie udział w wojnie polsko-bolszewickiej na Kresach. Po zakończeniu wojny i zwolnieniu z wojska od 1921 roku pracował jako inżynier konstruktor w zakładach Hipolita Cegielskiego w Poznaniu. Za pracę niepodległościową został odznaczony Krzyżem Niepodległości i Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921.
Antoni Chmielewski, ur. 9 maja 1868 w Bolesławcu, syn Tomasza i Marianny z d. Lubońska.
Należał do POW w Bolesławcu. Został postrzelony podczas akcji rozrbajania Niemców na Zamku Łopuchina w Chróścinie 11 listopada 1918. Zmarł w wyniku powikłań w dwa dni później. Został pochowany na cmentarzu na Piaskach.
Ludwik Garyga, ur. 17 sierpnia 1897 w Skomlinie, syn Tomasza i Józefy z d. Fronia.
Do POW wstąpił na początku 1918 roku. Brał udział w rozbrajaniu Niemców, następnie w składzie oddziałów POW w Wieluniu, późniejszej 9 kompanii III. batalionu 27 pułku piechoty. Pełnił też służbę w ochronie granicy z Niemcami i Czechosłowacją. Od lutego 1920 brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej , m.in. podczas wyprawy kijowskiej i walkach na Ukrainie. Po zakończeniu wojny pozostał w wojsku jako żołnierz zawodowy gdzie ukończył Szkołę Podchorążych. Z powodów zdrowotnych zwolniony z wojska w lutym 1929 roku w stopniu porucznika. Pracował następnie jako urzędnik na poczcie w Radzyminie. Zmarł 8 grudnia 1938 roku w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu wojskowym na Powązkach. Odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 1466, Krzyżem Walecznych, Medalem Pamiątkowym za Wojnę 1918-1921 i Medalem Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Józef Gaik, pseudonim „Karaś”, ur. 28 lutego 1900 w Mokrsku, syn Franciszka i Joanny z d. Herbert.
Ukończył szkołę elementarną w Mokrsku. Do POW wstąpił we wrześniu 1916. Brał udział w akcji rozbrajania Niemców 11 listopada 1918 na stacji w Mokrsku. W marcu 1920 był żołnierzem 6 batalionu wartowniczego we Lwowie, a następnie w szeregach 40 pułku piechoty. Został zwolniony z wojska 15 grudnia 1921, pracował następnie w rodzinnym gospodarstwie rolnym. Odznaczony Medalem Niepodległości wnioskiem z dnia 16 marca 1937 roku.
Ignacy Dariusz Ginter, pseudonim „Tur”, ur. 31 lipca 1893 w Czastarach, syn Leona i Michaliny z d. Cywińska.
Ukończył szkołę rolniczą w Czerwonym Dworze k. Grodziska Mazowieckiego. Do POW wstąpił w 1916. Ukończył kurs podoficerski i został mianowany komendantem lokalnym w Wieruszowie (listopad 1916-22 lipiec 1917). Na podległych mu 9 placówkach w okolicach Wieruszowa wyszkolił ponad 200 członków POW. Za tą aktywną działalność został jednak 22 lipca 1917 aresztowany przez Niemców i uwięziony w Wieluniu. Po ogłoszeniu wyroku został wywieziony do obozu w Hawelbergu. W wyniku wpłaconej łapówki dla policji niemieckiej został zwolniony z obozu i wrócił do domu 17 stycznia 1918. Brał udział w akcji rozbrajania Niemców. Od 11 listopada 1918 w szeregach 3 kompanii, III batalionu 27 pułku piechoty z którym następnie brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej na kresach. Zwolniony z wojska po zakończeniu działań wojennych w 1921 roku. Zamieszkał w Niemojewie. Należał do wieluńskiego oddziału Związku Oficerów Rezerwy. Zmarł w 1937 roku. Został odznaczony Krzyżem Walecznych i Krzyżem Niepodległości.
Strona wykorzystuje pliki cockies do monitorowania i obsługi więcej