Rozdział 14.
Bibliografia. Aneksy.
Str. 3
4. Lustracje królewszczyzn w XVI–XVIII wieku (Lus: 1564, 1616, 1628, 1659, 1789).
A. Lustracja 1564-1565 (Lus 1564)
Wieś Woiczino (t.2, s.63); (zamieniłem ułamki zwykłe na ułamki dziesiętne – dla wygody)
W tej wsi jest kmieci osiadłych 24, mają pod sobą źrzebi półdziesięta, każdy z tych kmieci płaci z osiadłości czynszu po fl. 1 gr. 6, stacyjej każdy po gr. 9, stróżnego po gr. 3, owsa każdy z nich po ćw. 1,5 , wiecnego owsa po 1 wiert., kapłunów po 2, jajec po 15, lnu wiecnego po kicie, serowego każdy po den. 9, rzecznego każdy po den. 9. Jest barci osiadłych 23, może ich być więcej, z której płacą fl.1 gr 18. Karczmarz 1 na źrzebiu siedzi, płaci grz. 4, owsa 2 ćw. Ogrodników sześć płaci każdy z nich po gr 12. Są też ogrodnicy dwa, co jeszcze żadnego podatku ani czynszu nie dają, iż wolność jeszcze mają. Sołtys na źrzebiu, ale posługi żadnej nie czyni. Kmiecie dwa dni w tydzień winni robić, a ogrodnicy, kiedy każą. To kmiecie sobie za krzywdę mają, iże podbito na nie, iż każdy po sześci łok. przędze ma naprząść, a ogrodnicy po 3 łok.
Młyny tam są dwa: jeden Kossni wezwany ma 3 koła, dwie do mąki, trzecie do stąp; ten młynarz od stawu, co na nim robi, płaci fl.1; drugi Wóiczki Otręba – obadwa są na rzece Przessny – ma dwie kole walniki. Robotę ten tylko Wóiczki do zamku i indzie, gdzie każą, winien. Płacą żyta obadwa po ćw. 24, pszenicę po dwu wiertelu, wieprzów karmią po dwu abo dać [winni] po fl.4.
Summa: fl. gr den
Czynszu wszytkiego pieniężnego z tej wsi facit 58 18 -
Owsa ćw. 44, ćwiertnia po gr 12. 17 18 -
Kapłunów 48, kapłun po gr 2 3 6 -
Jajec kop 6 jajec 10, jaje po den.1 20 10 -
Lnu kit 24, kita po gr 1 den. 9 1 6 -
Żyta ćw. 48, ćwiertnia po gr. 20 32 - -
Pszenice ćw. 1 1 10 -
Summa tych wszytkich prowentów wyżej
Omienionych z tej wsi facit 114 18 10
Folwark
(t.1, 67)
Folwark w Woiczinie.
Dom niewielki. Sień, po prawej ręce komór 3. Izba czarna, z niej komora.
Gumno. Stodół 3. Obora. Szop 3, chlewików 4. Tamże komora, podle niej owczarnia.
Czeladź.
Dwornikowi z dwórką na role x (= brak danych)
Pastuszkowi x
Dziewce x.
(t2, s. 64)
Urodzaj latosi: żyta kop 186, kopa da ćw. 1; pszenice kop 15, kopa da ćw. 1; jęczmienia kop 36, kopa da ćw.1; owsa kop 120, kopa da ćw. 2; grochu kop 1,5 snopów 15, z tego 1 ćw. i wiertel; prosa kop 1 snopów 15, z tego wiert. 1,5; siana brogów 5, z tego na żywność brogów 2. Borów tam jest na pół mile.
Wysiane: żyta ćw. 36, pszenice ćw. 3, jęczmienia ćw. 9, owsa ćw. 55, grochu wiert.2, prosa wiert. 0,5
Restat: fl. gr den
żyta ćw. 150, ćwiertnia po gr.20, facit 100 - -
pszenice ćw. 12, ćwiertnia po gr. 40 16 - -
jęczmienia ćw. 27, ćwiertnia po gr.18 16 6 -
owsa ćw. 185, ćwiertnia po gr. 12 74 - -
grochu wiert. 3, ćwiertnia po gr. 32 - 24 -
prosa wiert. 1, ćwiertnia po gr. 40 - 10 -
siana brogów 3, br óg po fl. 4 12 - -
Summa za ty wszytki zboża i z sianem
folwarku wyżej omienionego facit 219 10 -
Bydło: krów dojnych 10, jałowic 5, juńców 4, cieląt latosich 8, owiec 139, świni starych 36, prosiąt małych 26.
Pożytek bydła tego:
szacując od jednej krowy po fl. 1 gr. 14, facit 14 20 -
a owiec 25 szacując za jedną krowę facit 8 2 -
wełny jesiennej i z wiosny kam. 9, kamień po fl. 1 gr 10, facit 12 - -
Stawy ku Bolesławczu (t.2, s. 67)
[....]
Bukowina staw przy wsi Woyczinie*, wszerz szn.3, wzdłuż go jest na 6 staj; na źrzódłach dobrych, nie przesycha, spuści go do gruntu, ode 3 lat nie spuszczany. Są w niem karpie, szczublice, okunie i pospolite ryby, mógłby weń wsadzić piątników kop 18. Taksa jego ad fl. 48.
Bukowiński staw przy wsi Zdzary na strudze albo ługu, w którym źrzódła; jest go wszerz na 1,5 staj, wzdłuż na 3 staj, mógłby weń wsadzić kroczków kop 6,5. Pawlowski staw na tejże wodzie, tak wielki i także ługowaty, mógłby weń wsadzić karpiąt kop 6,5. A że ługowate dwa za jeden położono, taksa tych obu stawów ad fl.34.
[...]
Odsyłacz166:
Wymienione dalej stawy leżały na strudze, której dwie odnogi płyną: jedna od Żdżar, druga od Wójcina, łączą się z sobą koło wsi Wiewiórka i wpadają do Prosny obok Chotynina.
B. Lustracja 1616-1620 (Lus 1616).
Wieś Woyczyn (t.1, s.165-166)
W tej wsi jest kmieci osiadłych 24, mają pod sobą źrzebi 9,5, Czynszu każdy płaci na ś. Marcin per fl. 1/20 fl. 40
Owsa każdy daje po czw. 1,25, uczyni czw. nro 30, czwiertnia per gr. 24 facit fl. 24
Kapłunów dają po 2, kapłun per gr. 2; jajec po 15, kopa per gr. 6; facit fl 4/12
Przędze po łokci 3, czyni łokci 72, łokieć per gr. 1 fl. 2/12
Z ról i niw nazwanych Pod Lipką przychodzi czynszu fl.20
Karczmarz płaci od szynkowania piwa fl. 16
Ogrodników na ten czas 11, każdy z nich płaci per gr, facit fl. 4/12
[...] Robota kmieca i powóz jako wyżej, także i zagrodnicza
Sołtysowstwo* w tej wsi, z którwgo żadnej posługi ani podatków nie dają.
Młyn. – Przy tej wsi jest młyn 1, rzeczony Koszny*, z którego młynarz daje do roku żyta czw. 36, na każdą czwierć roku czw. 9, czwiertnia per fl. 1/12 facit fl. 50/12
Pszenice do roku czw. 1 per fl. 2/20, facit fl. 2/20
Wieprzów dwu ukarmić powinien albo za każdego dać per fl 4, facit fl. 8
Czynszu albo robocizny płaci fl. 5
Summa czynsu i podatków z tej wsi i z młynem facit fl. 177/8
Odsyłacz 220 / s. 165. Mikołaj Zebrzydowski scedował wójtostwo we wsi Wójcin Janowi Kossockiemu 25 III 1586 r.[...], który za konsensem królewskim z 21 X 1591 r. scedował je Janowi Osieckiemu [...]
Odsyłacz 221/ s.165. Mikołaj Zebrzydowski otrzymał młyn Kosin we wsi Wojcin na podstawie przywileju z 7 I 1583 r. [...]
Uwaga: Wśród folwarków starostwa wymienione są: Wiewiórka(!), Golica(!), Wójcin, Wyszanów, Jankowy, Biała.
C. Lustracja 1628-1632 (Lus 1628)
Wieś Woiczin (t.1, s.213-214)
W tej wsi kmieci osiadłych 24. Mają pod sobą źrzebi 9,5.
Czynszu każdy płaci na ś. Marcin per fl. 1/20 fl. 40
Owsa każdy daje po ćw. 1,25, uczyni 30, ćwiertnia po gr 27, facit fl. 27
Kapłonów dają po 2,[czyni] kapłonów 48, jajec po 15, [czyni] Kop 6 fl. 8
Przędze po łok.3, czyni łok 72, łokieć per gr 1, facit fl. 2/12
Z ról i z niw nazwanych Pod Lipką przychodzi czynszu fl. 20
Kaczmarz płaci od szynkowania piwa fl. 16
Ogrodników na ten czas 11. Każdy z nich płaci czynszu po gr. 12 fl. 4/12
Robota kmieca jako i powóz ut supra.
Sołtysostwo. – Sołtysostwo w tej wsi, z którego żadnej posługi ani podatków nie dają.
Młyn. – Przy tej wsi jest młyn 1, rzeczony Kosmy, z którego młynarz daje do roku żyta ćw. 36, na każdą ćwieć roku ćw. 9; ćwiertnia per fl. 1/18, facit fl. 57/18
Pszenice do roku ćw. 1 po fl. 3, facit fl. 3
Wieprzów 2 ukarmić powinien albo za każdego dać per f.4 [facit] fl.8
Czynszu albo robocizny płaci fl 5
Summa czynszu i podatków z tej wsi facit fl. 191/12
D. Lustracja 1659-1665 (Lus 1659)
Wieś Woycin (s.148–149)
W tej wsi na źrzebiach nro 9,5 było kmieci nro 24. Teraz ich tylko nro 14 z temi co do wójtostwa [...] należą. Pustych chałup nro 6.
Chałup 4 zniesionych. Czynszu powinni dawać per fl. 1/20, facit fl. 23/10
[...] Owsa po wierteli nro 7 wierzchowatej miary, wynosi pod rękę mierzając po wiertrli 8, facit ćw. nro 28 per fl. 1/20, facit fl. 46/20
Kapłonów po dwu. Czyni kapłonów nro 28 per gr 8, facit fl.7/14
Jajec po 15. Kop nro 3/30 fl. 1/5
Przędziwa po łokci 3 lnianego z swego lnu. Facit łokci nro 42 per gr 3, facit fl. 4/6
Barci nie masz.
Kaczmarz daje na każdy rok fl. 20
Drogę winien do Krakowa o swym koszcie.
Ogrodników nro 6, dają per fl.1/6, facit fl. 7/6
Item ogrodników 4, dają czynszu per fl. 1, facit fl. 4
Robotę odprawują jako i w Chotyninie, tak i kmiecie i zagrodnicy.
Młyn. – Młyn do tejże wsi należący daje żyta ćw. 36 per fl. 3/10 facit fl. 120
Pszenice ćw. jedną per fl. 4/10 facit fl. 4/10
Czynszu płaci fl. 15
Młyn Kosny daje żyta ćw. 54 per fl. 3/10, facit fl. 194/12
Pszenice ćw. jedną per fl. 4/10 facit fl. 4/10
Pieniędzy na czynsz fl. 30
Krescencyja folwarku woycińskiego. Exclusa decima. Pole trojne. Kopa szesna. Korzec wieluński.
Urodzaj Kopy/Plon/Wymłot/Wysiew/Wychów/Reszta/Taxa Wiertli
Żyta 102 4 408 200 28 190 per gr. 25,0 facit fl 158/10
Pszenice 21 3 63 16 3 44 per gr. 32,5 facit fl. 47/20
Jęczmienia 16 4 64 20 3 41 per gr. 25,0 facit fl. 20/25
Owsa 60 5 300 96 20 184 per gr. 12,5 facit fl. 76/20
Grochu 4 2 8 3 2 3 per gr. 41/0 facit fl.4/3/075
Tatarki 12 2 24 10 3 11 per fl. 0/20 facit fl.7/10
Siana brogów nro 2 - - - 0,5 1,5 per fl. 20 fl. 30
E. Lustracja 1789 (Lus 1789)
Wieś Woycin (s.227-229)
[Prowent intraty rocznej]
W posesyji dożywotniej ur. Ludowiki z Załuskich Szaniawski, straościny bolesławskiej, oraz i wójtostwo w tejże wsi Woycinie będące, których arendowny posiadacz ur. Ignacy Kijenski uiściwszy się poprzedniczo w dobrach pryncypalnych co do myśli prawa okolicznościach wykazał z regestrów i tabel proweniencyji wszelkiej na podatek mającej być umiarkowanej, to jest żyta rocznie wysiewać zwykłego kor. 92, effecit zł 550 i 2, połowę na Skarb rachując 276 złp. Jarego także żyta [...] kor.3, efficit zł 18, połowy na Skarb zł 9. Pszenicy ozimiej i jarej kor. 7 gar. 10, efficit zł 50 i 8 gr 15, połowa na skarb zł 29 gr 7 i pół. Jęczmienia kor. 28 gar.12, efficit zł 113 gr 15, połowa na Skarb wynosi zł 56 gr 22 i pół. Owsa, po odtrąceniu mesznego kor.9 do kościoła miejscowego corocznie oddawanego, zostaje kor. 131 gar 8, efficit zł 393 gr 22 i pół, połowa na Skarb zł 196 gr 26 szel.1. Tatarki kor. 42 gar. 6, efficit sumy zł 168 gr 22 i pół, połowa na Skarb zł 84 gr 11 szel 1. Grochu kor. 3 gar.8, efficit zł 19 gr 15, połowa na Skarb złp 5. Lnianego siemienia kor.2 gar. 19, efficit sumy złp 20 gr 22 i pół, połowa na Skarb złp 10 gr 11 szel. 1. Sprzętu siana wozów 58, efficit sumy zł 170 i 4, połowa na Skarb złp 87. Propinacja wyszynku piwa beczek 46, efficit sumy zł 92, połowa na Skarb złp 46. Wyszynku gorzałki gar. 535 kw. 3, efficit zł 535 gr 22 i pół, na Skarb połowa złp 2 [...] gr 26 szel. 1. Sepu owsa od gromady kor. 67 gar.24, efficit zł 203 gr 7 i pół , połowa na Skarb zł 101 gr 18 szel.2 Z daniny kapłonów i jaj corocznie zł 19 gr 20, połowę na Skarb zł 9 gr 25. Czynszu gruntowego po odtrąceniu mesznego kościołowi miejscowemu corocznie płaconego zł 40, zostaje się zł 87 gr 5, połowa na Skarb złp 43 gr 17 i pół. Czynszu ze młyna na rok zł 600, połowa na Skarb zł 300.
[....]
Suma ogólna intraty wsi Woycina do starostwa bolesławskiego należącej tak z wysiewów zboża, osepów, propinacyji, cynszów, jako też i danin zł 3066 gr 17 i pół, z której sumy na Skarb rocznej proweniencyji przez pół biorąc wyszczególnia się suma 1533 złp i gr miedzianych 9.
Opis wsi Woycina do starostwa bolesławskiego należącej.
We wsi jest folwark z drzewa tartego wystawiony o dwóch izbach, alkierzu i dwóch komorach, dobry gruntami pobity. Stodoły w okół stawiane reparacyji potrzebują, spichlerz dobry snopkami poszyty, piwniczka przy tym w ziemi z drzewa wybudowana, chlewy i obory na bydło wciąż pod jednym przykryciem stawiane stare, lecz jeszcze dobre, owczarnia za folwarkiem dobra słomą poszyta. Browar poniżej folwarku ku wsi Zdzar zwanej stary wyreperowany, w którym garce i wszelkie naczynia są własne ur. Szaniawski, starościny bolesławskiej.
W tej wsi znajduje się kmieci ad praesens 6, z których każdy:
robi dni pieszych 10 na tydzień lub ciągłych dni 5, czynszu płaci na rok złp 5 gr 15, owsa sepowego daje wierteli miarą dawną wieluńską 7, kapłonów dwóch, jaj szt. 30, przędzy z pańskiego przedziwa szt. dwie lub płaci za każdą szt. zł 1 gr 8, tłuk do żniwa odrabia dni 6 kmieć jeden, który żadnej nie robi pańszczyzny ani daniny, odsaje, ale za to owce pańskie cały rok opatruje i pasie. Półrolników 27, z których każdy połowę kmiecych dni odrabia i połowę danin oddaje. Zagrodników 14, z tych każdy dni 2 piesze odrabia na tydzień i 3 tłuki do żniwa, od innych zaś są wolni.
Powinności. – Taż gromada cała owce myć i strzyc razem z gromadą zdzarską powinna, stróżę nocną do folwarku woycińskiego kolejno po dwóch na stróżę, zaś do zamku bolesławskiego razem, z innemi gromadami składać się są obligowani.
Jest jeszcze w tej wsi dwóch gajowych i włodarz 1 na zagrodach, którzy lasu i pańszczyzny pilnują.
Karczma w tej wsi zajezdna w lepiankę stawiana, do której stajnia zajezdna nowo przybudowana z drzewa słomą poszyta.
Wójtostwo. – Także w tej wsi Woycinie znajduje się za osobnym przywilejem tejże ur. Ludowice z Załuskich Szaniawski, starościny bolesławskiej, służące, które że zawsze w posesyji urodzonych starostów bolesławskich zostawało i teraz zostaje, nie masz przeto osobnych budynków ani osobnego z wójtostwa prowentu, ale razem grunta do folwarku starościńskiego obsiewane i zbierane bywają.
Kościół w tej wsi drewniany, plebania i inne zabudowania plebańskie dużo nadrujnowane, osobnych poddanych i osobne grunta ma sobie wydzielone, do którego to kościoła folwark wójciński mesznego oddaje corocznie żyta wierteli 18, owsa wierteli 18 i pieniędzy zł 40.
Młyn ku granicy szląskiej na rzece Prośnie o dwóch kołach z chałupą, stodołą, chlewami nowo w pogrodkach wyreperowany, do którego młynarz ma łąki i grunta przydatne, z których i młyna razem do dworu starościńskiego podług kontraktu czynsz opłaca.
Ta wieś graniczy na południe ze Szląskiem, którą rzeka Prosna rozdziela aże rzeka Prosna, jak twierdziła gromada tamtejsza, koryto swoje odmieniwszy łąki za rzeką ku stronie szląskiej zostały wszystkie, przeto też łąki zawsze do wsi Woycina używane Szląsk dopiero w r. 1786 przez moc zabrał.
Lasu do tej wsi ku Radostowu jest kawałek bardzo szczupły i ku wsi Goli trochę zaroślin, które szczególnie na potrzebę tej wsi są używane.
Strona wykorzystuje pliki cockies do monitorowania i obsługi więcej